Onderweg langs monumentale pareltjes in de kerkdorpen van Venray 

Op deze dag worden bij de activiteiten routekaarten verstrekt. Hierbij de beschrijvingen van de activiteiten, zoals die ook op de routekaart staan vermeld.

Zondag 15 september | Openstelling activiteiten minimaal tussen 12:00 en 16:30 uur

 

Open Monumentendag 2024 heeft dit jaar als Europees thema ‘Erfgoed van routes, netwerken en verbindingen’. Door heel Nederland zijn onder het motto ‘Onderweg’ verschillende monumenten en bezienswaardigheden opengesteld. 

 

Venray neemt je mee onderweg langs verschillende (monumentale) pareltjes in haar kerkdorpen. Op zondag 15 september zijn in acht dorpen een of meer locaties geopend waar vrijwilligers extra informatie geven of activiteiten organiseren.

 

De programma’s ter plaatse zijn kort, zodat je gemakkelijk meerdere locaties kunt bezoeken. In deze folder vind je drie fietsroutes die je langs een aantal locaties leiden. Of maak, eventueel via de fietsknooppunten, je eigen route langs de locaties die je wilt bezoeken. Liever met de auto? Zet de gekozen locaties in je (auto)navigatie.

Elke locatie is uiteraard ook apart te bezoeken.

 

Fijne reis!

 

Opening

Inloop v.a. 10:30 uur, start 11:00 uur

Sint Matthiaskerk, Horsterweg 55 Castenray 

Als je je monumentale reis wilt starten met een officieel tintje, ben je van harte welkom bij de opening.

 

• Inloop met koffie en thee
• Welkomstwoord door André Poels van Stichting Venray Monumentaal
• Uitleg Rijksmonument Trans Cedron door Joost Linskens  van Historische Kring Oostrum
• Officiële opening door wethouder Daan Janssen van Gemeente Venray
• Rondleiding Sint Matthiaskerk door Jan Strijbos van Heemkundig Genootschap Castenray

 

Monumenten en bezienswaardigheden

Castenray: Sint Matthiaskerk [1]

Horsterweg 55 Castenray (tussen knooppunt 5 en 50)

Uit een oud document blijkt dat er in Castenray al sprake was van een kapel, die rond 1490 werd uitgebreid met een hoog priesterkoor dat tot vandaag nog altijd bewaard is gebleven. In 1910 werd de kleine kapel gesloopt en werd tegen het hoge priesterkoor een kapel met drie gewelfvakken en een rank torentje gebouwd. Ook die bleek al snel te klein en in 1934 kreeg Castenray een volwaardige kerk met vier gewelfvakken en een hoge toren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bliezen de Duitse bezetters de kerktoren op. Het kerkschip werd verwoest, maar het eeuwenoude priesterkoor bleef vrijwel onbeschadigd. De herbouwde kerk met vijf gewelfvakken en hoge toren werd in september 1948 in gebruik genomen.

Bijzonder is een drieluik van gebrandschilderde ramen in de kerk, geschonken door Castenrayse parochianen. Ze tonen de geboorte van Jezus, zijn lijden en sterven en zijn verrijzenis. 

 

Extra beleving op 15 september

Stichting Heemkundig Genootschap Castenray verzorgt rondleidingen in de kerk, waarbij specifiek de drie gebrandschilderde ramen in het priesterkoor onder de aandacht worden gebracht. Ook is er een kleine (foto)expositie ingericht.

 

Leunen: Gussen Wie [3]

Hoek Sint Apolloniastraat / kapelweg (naast de kerk) Leunen (tussen knooppunt 19 en 21)

Naast de kerk in Leunen is de belevingstuin ‘Gussen Wie’ in ontwikkeling. In deze belevingstuin staan 12 beelden van de Leunse kunstenaar Gussen Wie (Louis Claessens 1933-1979). Deze kunstenaar is onlosmakelijk verbonden met het dorp Leunen. Zijn motto was: “de creatieve daad telt”. Deze tuin houdt zijn motto en levensfilosofie levend en brengt een verbinding tussen mens, natuur en cultuur tot stand.

 

Extra beleving op 15 september

De belevingstuin zal in het najaar van 2024 officieel geopend worden, maar ter gelegenheid van Open Monumentendag kun je alvast een kijkje nemen. Vrijwilligers van de stichting Gussen Wie zijn aanwezig om de bezoekers uitleg te geven over het ontstaan van de belevingstuin, de mens Gussen Wie en de kunstwerken.

 

Oirlo: Sint Gertrudiskerk [15] en Sint Annakapel [16]

Sint Gertrudiskerk: Hoofdstraat 23 Oirlo (Knooppunt 80)

Sint Annakapel: Hoek hoofdstraat / hogeweg Oirlo (tussen knooppunt 80 en 50)

De Sint Gertrudiskerk heeft zijn oorsprong rond 1300, maar is begin 15^e-eeuw deels opnieuw opgebouwd en rond 1920 uitgebreid met twee zijbeuken. In de tweede wereldoorlog werd de kerktoren opgeblazen en daarbij ook het schip verwoest. Het koor van de kerk bleef redelijk intact en werd na de oorlog gerestaureerd. Daar tegenaan werd een nieuwe kerk gebouwd. De kerk kwam in 1951 gereed en de toren en doopkapel werden pas in 1959 voltooid.  

Iets verderop vind je de Sint Annakapel. Deze werd in 1788 gesticht en is daarna regelmatig gerestaureerd. Begin twintigste eeuw werd de bakstenen kapel bepleisterd en voorzien van een leiendak. Later zijn de leien vervangen door dakpannen en werd de kapel wit geschilderd. Ook in 1980 en 1994/1995 zijn restauraties uitgevoerd door leerlingen van de Venrayse LTS en lokale vrijwilligers.

 

Extra beleving op 15 september

In de Sint Gertrudiskerk is een presentatie te zien over de kerk en de Sint Annakapel.

 

Wanssum: torentje ‘Den Schellaert’ [12]

Bij Van Wanssum Café: Venrayseweg 2a Wanssum (knooppunt 7)

Het gebouw ‘Den Schellaert’ werd in 1954 gebouwd als raadhuis van Wanssum, nadat het eerdere raadhuis in 1944 werd opgeblazen. Toen in 1969 gemeente Wanssum fuseerde met Meerlo werd het gemeentehuis in Meerlo gevestigd en verloor het gebouw haar functie. In 1973 vestigde er zich eerst een Joegoslavisch restaurant en later, na enkele jaren leegstand, een Chinees restaurant. Tot in 2018 het hele gebouw moest wijken voor de gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum en er op de plek van het gebouw een hoogwatergeul kwam ter bescherming tegen hoog water. Het torentje van ‘Den Schellaert’ is bewaard gebleven en staat als kunstwerk trots in het overstromingsgebied van de hoogwatergeul. 

 

Extra beleving op 15 september

Bij het torentje wordt informatie gegeven over de geschiedenis van ‘Den Schellaert’ en Wanssum in het algemeen.

 

Blitterswijck: Kasteelpark in ontwikkeling [13]

Gildegebouw: Kasteellaan 22 Blitterswijck (kasteellaan inrijden bij knooppunt 18)

In Blitterswijck ligt de ruïne van een kasteel uit de 14e eeuw, dat door de eeuwen heen verschillende functies heeft gekend, van verdedigingsburcht tot kasteel tot klooster. In november 1944 werd het kasteel in het oorlogsgeweld opgeblazen. De restanten werden daarna deels hergebruikt voor de wederopbouw van o.a. de kerk in Blitterswijck. Van het kasteel was bovengronds niet veel meer over dan een aantal lage muurtjes en wat stenen. In 2019 vestigde het St. Antonius-Abt Gilde zich op het terrein en werd door vrijwilligers de toegangspoort en een brug herbouwd. 

 

Extra beleving op 15 september  

Stichting Kasteelpark Blitterswijck werkt aan de voorbereidingen om de verwaarloosde ruïne te ontwikkelen tot een prachtig kasteelpark. Op het terrein wordt informatie gegeven over de historie van het kasteel, haar bewoners en de voormalige heerlijkheid Blitterswijck. Ook kan er al een blik worden geworpen op de proefsleuven die rondom de ruïne al een stukje hebben blootgelegd. Kinderen kunnen op zoek naar ‘het geheim van Blitterswijck’. 

Er wordt ook gewerkt aan een virtuele beleving die je via je smartphone ter plaatse meeneemt door het verhaal. Al het mee zit, kun je die op deze dag al ervaren. 

 

Blitterswijck: Protestantse kerk [14]

Maasweg 27 Blitterswijck (knooppunt 18)

Een van de bewoners van kasteel Blitterswijck, Arnoldina Margaretha Mackay, liet in 1822 het kerkje bouwen voor de Nederlands Hervormde gemeenschap. Barones Mackay moest tot dan voor elke mis met haar koetsje naar Vierlingsbeek en dat vond ze nogal oncomfortabel. Het werd een eenvoudig rechthoekig bakstenen zaalkerkje, waarvan vooral de ingangspartij met ionische pilasters opvalt. Een dakruiter bevat een klokje uit 1799, afkomstig uit een klooster in Oostrum dat destijds gesloopt werd. Veel van de inventaris is nog oorspronkelijk uit de tijd van de bouw. Het kerkje is inmiddels een rijksmonument.

Op het naastgelegen protestantse kerkhofje liggen o.a. verschillende oud-bewoners van het kasteel begraven. En hier vind je ook een belangrijke link naar ‘het geheim van Blitterswijck’. 

 

Extra beleving op 15 september

Er is een ‘doorlopende’ presentatie te zien over de geschiedenis van het kerkje, waarin o.a. de relatie met het kasteel aan de orde komt. Er is ook iemand aanwezig die meer informatie kan geven. Verder kun je de kerk en het kerkhof op eigen gelegenheid verkennen. 

 

Oostrum: Trans Cedron [11]

Meijerlaan Oostrum (tussen knooppunt 51 en 16, afslag Meijerlaan)

Het kruiswegpark 'Trans Cedron' (dat betekent 'over de beek') bestaat sinds 1909 en is een Rijksmonument. In het park staan mooie rododendrons en oude bomen. Er zijn 14 beelden in 11 kapellen en een grot (de Calvarieberg). Het toont de lijdensweg van Jezus Christus vanaf zijn veroordeling door Pilatus tot zijn dood aan het kruis.

 

Extra beleving op 15 september

In het kruiswegpark zijn vrijwilligers aanwezig om uitleg te geven.

 

Merselo: Molen ‘Nooit gedacht’ [7]

Grootdorp 93 Merselo (tussen knooppunt 93 en 14)

Deze korenmolen uit 1867, waar in de oorlog onderduikers zaten en illegaal meel werd gemalen, raakte na een brand in 1975 in verval en is inmiddels weer in ere hersteld. 

 

Extra beleving op 15 september

Bij voldoende wind zal de molen draaien en er worden rondleidingen gegeven over de techniek en functie van de molen in het verleden. Ook kun je een kopje koffie/thee drinken met koek gemaakt van meel van de molen. Voor de thuisbakkers is er ook meel te koop. 

 

Merselo: Weverslose volmolen [10] en Weverslose schans [9]

Volmolen: Zandstraat 2 Merselo (tussen knooppunt 95 en 96)

In Merselo zijn twee unieke historische objecten herbouwd. De Weverslose volmolen is de enige werkende volmolen in West-Europa. Met een volmolen werd vroeger vilt gemaakt. Schaapswol werd met toevoeging van o.a. urine geplet door met waterkracht aangedreven houten hamers. 

De boerenschans, een replica van een middeleeuws toevluchtsoord voor de boerenbevolking tegen bendes, heeft een hoefijzervormige gracht, een verdedigingswal van 3m hoog en een uitkijkpunt. 

 

Extra beleving op 15 september

In de Weverslose volmolen is een doorlopende presentatie te zien over het unieke breukengebied van Geopark Peelhorst en Maasvallei. Er is gelegenheid om via de Breukenland-app een ontdekkingstocht van volmolen naar boerenschans (en terug) te maken. Tijdens deze wandeling informeert de app de deelnemers over de bijzonderheden die men onderweg tegenkomt. Leuk voor gezinnen! Voor kinderen is er op het grasveld bij de volmolen een springkussen beschikbaar.

 

Ysselsteyn: Kazematten bij Peelkanaal [5], vliegersmonument [4] en herdenkingskruis aan de Grotenberg [6]

Vliegersmonument: Deurneseweg N270 t.h.v. oprit nr. 173 Ysselsteyn (tussen knooppunt 74 en 79)

Het Peelkanaal is een onderdeel van de vroegere Peelraamstelling. Het kanaal en de stelling kregen deze naam, omdat het in feite een verbinding was tussen de Peel en het riviertje de Raam bij Grave. Het kanaal werd aangelegd in de jaren 1938 – 1939 als anti-tankwal tegen een mogelijke Duitse inval. Het Peelkanaal heeft een totale lengte van 90 km, waarvan 40 km hoofdzakelijk met handkracht gegraven zijn. In totaal werden er langs het Peelkanaal 331 kazematten (bunkers) gebouwd, waarvan 30 in de gemeente Venray. Hiervan zijn er nog veel blijven staan. Het Peelkanaal heeft sinds 2006 een monumentale status.

Iets voor het Peelkanaal (vanuit Venray gezien) ligt het Monument voor de Canadese vliegers Piché en Horrel, die sneuvelden op 12 okt 1944, 5 dagen voor de bevrijding van Ysselsteyn. 

Iets na het Peelkanaal (aan de overzijde van de Deurneseweg) vind je het Herdenkingskruis aan de Grotenberg. Dit monument werd in 1840 opgericht ter herinnering aan de noodkerk die werd gebouwd na afloop van de 80-jarige oorlog toen het katholicisme min of meer werd verboden. 

 

Extra beleving op 15 september

Bij het Peelkanaal is de mogelijkheid om een kazemat de bezichtigingen en wordt uitleg gegeven. Bij de monumenten staan informatieborden. 

 

Kapelletjes onderweg

Op de routes bevinden zich ook drie mooie kapelletjes die rijksmonument zijn. Bij de kapelletjes staan informatieborden met een QR-code voor meer informatie. Er zijn geen activiteiten bij de kapelletjes.

 

Leunen: Heilige Maria, Anna en Antoniusabtkapel [2], Hoek Lemmenweg / Steegsepeelweg

Merselo: St. Janskapel [8], Hoek Merseloseweg / De Steeg

Oirlo: St. Annakapel [16], Hoek Hoofdstraat / Hogeweg

 

Eten en drinken onderweg

 

Van Wanssum Café Venrayseweg 2A Wanssum

 

Café De Zwart Kerkstraat 2 Blitterswijck

 

Tante Jet aan de Maas Veerweg 7 Blitterswijck

 

Parc De Witte Vennen Sparrendreef 12 Oostrum

 

Allemans Monseigneur Hanssenstraat 45 Oostrum

 

Trefpunt Dorpstraat 16 Geijsteren

 

Mini-camping De Linde Haag 43 Merselo

 

De Tommes Grootdorp 40 Merselo

 

 

Fietsroutes.

 

Fietsroute A: Merselo – Ysselsteyn – Merselo (18 km) 

Knooppunten: P Sportpark De Vloet – [Molen Nooit gedacht] - 93 – 71 – 94 – 95 – [Weverslose volmolen] - 96 – 89 – 79 – [Vliegersmonument] - 74 – [Peelkanaal met kazematten] - 73 – [oversteken bij stoplichten en keren naar Monument Grotenberg] –74 – 77 – 78 – 75 – 92 – 14 – [ommetje voor Sint Janskapel: bij kruispunt Op de Ries / Kleindorp / De Steeg rechtdoor De Steeg in; einde De Steeg links; bij kerk rechtsaf Kleindorp; 2^e links Dorperveld) -  P Sportpark De Vloet

 

Fietsroute B: Castenray – Leunen – Oirlo - Castenray (22 km) 

Knooppunten: P Castenray – [Sint Matthiaskerk] – 05 – 04 – 03 – [Heilige Maria, Anna en Antoniusabtkapel] – 19 -  [Gussen Wie] – 21- 82 – 81 – [Sint Gertrudiskerk] - 80 - [Sint Annakapel] – 50 – P Castenray

 

Fietsroute C: Wanssum – Blitterswijck – Oostrum – Wanssum (21 km)

Knooppunten: P Eikpunt Wanssum - [Torentje Den Schellaert] – 07 - 13 -12 – 18 [Kasteelpark Blitterswijck] – [Protestantse Kerk] – 59 – 14 - 58 – 11 – 52 – 38 – 51 [afslag Meijerlaan voor Trans Cedron; daarna terugrijden] – 16 – 62 – 61 – 39 – 07 - P Eikpunt Wanssum